เกาะติด ตรวจเชื้อ โควิด - 19
การตรวจหาเชื้อโควิด-19 เป็นเครื่องมือสำคัญในการค้นหาผู้ติดเชื้อโควิด-19 เพื่อควบคุมและป้องกันการระบาด โดยในประเทศไทย กระทรวงสาธารณสุขได้เห็นชอบการใช้ชุดตรวจแอนติเจนแบบทราบผลเร็ว (Rapid Antigen Test) ในการตรวจหาเชื้อโรคโควิด โดยองค์การอาหารและยา (อย.) อนุญาตให้จำหน่ายใช้ได้เฉพาะในโรงพยาบาล สถานพยาบาลของรัฐ คลินิกเทคนิคการแพทย์ โรงพยาบาลและคลินิกเวชกรรม ทั้งนี้ เพื่อเพิ่มการตรวจหาเชื้อในสถานการณ์ที่มีการระบาดเป็นวงกว้าง ลดปัญหาการรอคอย เพื่อขอรับการตรวจหาเชื้อด้วยวิธีมาตรฐานหรือ PCR ที่ต้องใช้บุคลากรทางการแพทย์เก็บตัวอย่างเชื้อ (swab) จากจมูกไปวิเคราะห์ผลทางห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์
Rapid Antigen Test ถือเป็นการตรวจชนิดหนึ่งของการตรวจแบบ LFT (Lateral Flow Test) ซึ่งเป็นการตรวจวินิจฉัยโรคด้วยอุปกรณ์ทดสอบอย่างง่ายและรวดเร็ว คล้ายกับชุดตรวจการตั้งครรภ์ด้วยตัวเองที่สามารถใช้ที่บ้าน ที่ทำงาน หรือที่ศูนย์ตรวจในชุมชน โดยมีความแตกต่างของการตรวจแบบ PCR (Polymerase Chain Reaction) หรือปฏิกิริยาลูกโซ่พอลิเมอเรส ซึ่งถือเป็นวิธีการตรวจโควิด-19 ที่แม่นยำที่สุดที่มีอยู่ในปัจจุบัน โดยตรวจจับอาร์เอ็นเอ (RNA) ของเชื้อไวรัสโคโรนา ซึ่งเป็นโมเลกุลลักษณะเดียวกับดีเอ็นเอ โดยการตรวจ PCR ต้องทำในห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์ (ห้องแล็บ) เพื่อตรวจหา RNA ที่มีปริมาณน้อยมาก และมักได้ผลออกมาภายใน 6-8 ชั่วโมง
ส่วน Rapid Antigen Test เป็นการตรวจหาโปรตีนซึ่งปรากฏอยู่ในร่างกายผู้ที่ติดเชื้อไวรัสโคโรนาที่ก่อโรคโควิด-19 โดยกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์แนะนำวิธีการใช้ชุดตรวจ Rapid Antigen Test ไว้ดังนี้
- ใช้ไม้สวอบป้ายเก็บตัวอย่างเชื้อจากโพรงจมูกหรือลำคอ
- จุ่มไม้สวอบลงในหลอดที่มีน้ำยาสกัด หมุนและบีบอย่างน้อย 5 รอบ นำไม้สวอบออก แล้วปิดด้วยจุกฝาหลอดหยอด
- หยอดน้ำยาลงในตลับทดสอบตามจำนวนที่ชุดตรวจกำหนด
- รอผลหลังจากหยดน้ำยาตามช่วงเวลาที่ชุดตรวจกำหนดไว้ โดยมาก 15-30 นาที (ห้ามอ่านผลก่อนหรือหลังเวลาที่กำหนดไว้)
- การอ่านผลตรวจ
- ผลบวก หรือติดเชื้อ จะมีแถบปรากฏขึ้นทั้งสองแถบคือ แถบทดสอบ (T) และแถบควบคุม (C)
- ผลลบ หรือไม่ติดเชื้อ จะปรากฏเฉพาะแถบควบคุม (C)
- ผลใช้งานไม่ได้ จะไม่มีแถบควบคุม (C) ปรากฏขึ้น มีแค่แถบทดสอบ (T)
- หลังใช้ชุดตรวจสอบโควิดเสร็จแล้วควรทิ้งลงถังขยะติดเชื้อทุกครั้ง
ข้อดีของ Rapid Antigen Test คือการใช้งานง่าย ทราบผลรวดเร็ว โดยจะแสดงผลตรวจภายในเวลาประมาณ 30 นาที จึงเหมาะสำหรับให้คนทั่วไปใช้งาน โดยมักใช้เพื่อคัดกรองเชื้อไวรัสเบื้องต้นสำหรับผู้ต้องสงสัยจะติดเชื้อแต่ไม่แสดงอาการป่วย เพื่อให้ผู้ติดเชื้อได้รู้ตัวและเข้าสู่กระบวนการกักตัว และป้องกันการแพร่เชื้อไปสู่ผู้อื่น อย่างไรก็ตาม การตรวจวิธีนี้ไม่สามารถตรวจหาเชื้อโรคโควิดที่มีปริมาณน้อยได้ หากติดเชื้อในระยะแรก หรืออยู่ในระยะฟักตัวของโรค การตรวจอาจไม่แสดงผลเป็นบวก
ดังนั้นการตรวจด้วย Rapid Antigen Test เมื่อตรวจแล้วผลเป็นลบ จึงอาจไม่ได้แปลว่าไม่ติดเชื้อ แต่เชื้ออาจจะน้อยและตรวจไม่เจอ ดังนั้น หากเป็นผู้สัมผัสความเสี่ยงสูง แม้ผลเป็นลบยังต้องกลับไปกักตัว และรอติดตามมาตรวจภายหลัง หากเป็นบวกก็จะนำเข้าสู่ระบบการรักษาต่อไป ดังนั้น การตรวจวิธี จะต้องรับเชื้อมาแล้วประมาณ 5-14 วัน จึงจะได้ผลตรวจที่แม่นยำ
